5 Soruda ve Tek Tabloda Girişimciler ve İşletmelere Yönelik TÜBİTAK Destekleri

TÜBİTAK, fikrini hayata geçirmek isteyen girişimci ve işletme sahiplerinin gereken maddi ve ayni destekleri sağlamak amacıyla çaldıkları ilk kapıdır çoğunlukla. Hem devlet kurumu olması hem destek programı sayısının ve kapsamlarının geniş olması hem de diğer programlara oranla daha tanınmış olması, TÜBİTAK’ı bir adım öne çıkarıyor.

Ancak daha önceki yazılarımda da belirttiğim ve nedenlerini dile getirdiğim üzere TÜBİTAK destek programlarına yapılan başvuru sayısı ve başvuran girişimci / işletme sayısı çok çok az. Durum böyle iken, TÜBİTAK programlarının ne olduğunu, neleri kapsadığını, kimlerin nasıl ve ne zaman başvurabileceği gibi temel bir takım kavramların kişi ve kurumlarca bilinmesi gerektiğini düşündüm.Tek yazıda , tek tabloda ve 5 soruda TÜBİTAK destek programlarını anlatacağım.

Soru 1- TÜBİTAK, sunulan Ar-Ge projelerinden neler bekliyor?

a) Üründe Yenilik

• Yeni ürün geliştirilmesi
• Mevcut bir ürünün kalitesinin veya standardının yükseltilmesi

b) Süreçte Yenilik

• Maliyet düşürücü ve/ya standart yükseltici yeni tekniklerin geliştirilmesi
• Yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi

Soru 2- TÜBİTAK projelerinde hangi faaliyetler desteklenmektedir?

• Kavram Geliştirme ve Proje Hazırlık Çalışmaları
• Teknik / teknolojik ve ekonomik yapılabilirlik etütleri,
• Kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuvar çalışmaları,
• Tasarım geliştirme, uygulama ve doğrulama çalışmaları,
• Prototip üretimi,
• Pilot üretim tesisinin kurulması,
• Deneme üretimi ve tip testleri,
• Saha ve kullanıcı performans testleri
• Test sonuçlarına bağlı olarak ihtiyaç duyulan tasarım iyileştirme çalışmaları.

Soru 3- TÜBİTAK Destek Programlarına Kimler Başvurabilir?

TÜBİTAK nezdinde yürütülen her bir destek programına başvuru yapabilecek kişi ve kurum türü farklılık göstermektedir. Bahsi geçen programlar ve başvuru yapabilecek kişi ve başvuru şartları şu şekildedir:

• 1512 Teknogirişim Sermaye Destek Programı: Minimum lisans mezunu ve herhangi bir şirkette ortaklığı olmayan, daha evvel Teknogirişim Sermaye Destek Programı kapsamında destek almamış ve doktora seviyesine sahip değilse 45 yaş altında olan tüm bireyler başvuru yapabilir.
• 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı: Ülkemiz sınırları içerisinde yerleşik durumda olan KOBİ ölçeğindeki tüm işletmeler başvuru yapabilir. (Şahıs şirketleri başvuramaz).
• 1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı: Ülkemiz sınırları içerisinde yerleşik durumda olan tüm KOBİ ve sanayi ölçeğindeki işletmeler başvuru yapabilir (Şahıs şirketleri başvuramaz).
• 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı:Ülkemiz sınırları içerisinde yerleşik durumda olan tüm KOBİ ve sanayi ölçeğindeki işletmeler, Avrupa Birliği sınırları içerisinde yerleşik bir ortak bulmaları koşuluyla bu programa başvuru yapabilir (Şahıs şirketleri başvuramaz).
• 1511 Öncelikli Alan Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı: Ülkemiz sınırları içerisinde yerleşik durumda olan tüm KOBİ ve sanayi ölçeğindeki işletmeler başvuru yapabilir (Şahıs şirketleri başvuramaz).

Soru 4- TÜBİTAK Programlarına Nasıl Başvuru Yapılır? Değerlendirme Süreçleri Nasıldır?

Proje başvuruları PRODİS (Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi) paneli (eteydeb.tubitak.gov.tr) üzerinden online olarak yapılır. Başvurunun yapılabilmesi için;

a) Firmanın TÜBİTAK veritabanına kaydının olması,

b) Belirlenen Proje Yürütücüsü üzerinden firmanın proje ön kaydının yapılmış olması gerekmektedir.

PRODİS üzerinden sunulan proje önerileri üç aşamada değerlendirilmektedir.

1. Aşama — Ön Değerlendirme: Proje önerisi, TÜBİTAK tarafından projeye atanan uzman tarafından şeklen incelenir. Bu aşamada projeyi sunan kurumun ve sunulan proje önerisinin ilgili destek programının şartlarına uygunluğu kontrol edilir.

2. Aşama — Hakem Değerlendirmesi: Ön Değerlendirmeyi geçen projeler için, ülkemiz üniversitelerinde görevli ve proje konusuna ilişkin akademik çalışmalar yapmış / yapmakta olan en az 1 akademisyen görevlendirilir ve akademisyen tarafından firma ziyareti yapılarak yerinde değerlendirme yapılır.

3. Aşama — Komite Değerlendirmesi: Hakem Değerlendirme raporları, TÜBİTAK Uzman Raporları ile Proje Öneri Dosyaları, TÜBİTAK’ta oluşturulan ve aralarında akademisyenler, özel sektör temsilcileri ve kamu kurum çalışanlarının da olduğu panelistlerin yer aldığı komitede görüşülerek proje önerisine ilişkin bir karar oluşturulur. Bu karar; projenin desteklenmesi, destek kapsamına alınmaması (reddedilmesi) veya proje önerisinde revize istenmesi olmak üzere 3 farklı şekilde olabilir.

Soru 5- TÜBİTAK Programları Kapsamında Desteklenen Maliyetler ve Destek Oranları Nedir?

TÜBİTAK nezdinde yürütülen ve KOBİ’ler ile girişimci ve sanayicilerin faydalanabileceği hibe fonları (1512, 1507, 1501, 1511, 1509) kapsamında desteklenen maliyet kalemleri şunlardır:

• Personel Giderleri
• Seyahat Giderleri (Projede görev alacak personellere ait uçak, tren, otobüs ve gemi ile yapılan şehirlerarası veya uluslararası ekonomi sınıfı ulaşım giderleri)
• Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alım giderleri
• Üniversiteler, TÜBİTAK’a bağlı Ar-Ge birimleri, özel Ar-Ge kuruluşları ile enstitü ve akredite kuruluşlara yaptırılan işlere ilişkin giderler,
• Yurt içi ve yurt dışı danışmanlık ve işçilik hizmet alım giderleri,
• Yeminli Mali Müşavirlik giderleri,
• Malzeme ve sarf giderleri

TÜBİTAK programları kapsamında uygulanan destek oranları ise ilgili destek programı başlığına gore değişmekte olup bahsi geçen oranlar aşağıdaki gibidir:

• 1512 Programı: KDV hariç %100
• 1507 Programı: KDV hariç %75 (Maks.)
• 1501 Programı: KDV hariç %60 (Maks.)
• 1511 Programı: KDV hariç %82,5 (Maks)
• 1509 Programı: KDV hariç %60 (Maks — Sanayi), %75 (Maks-KOBİ)