TÜBİTAK-ARDEB Sürdürülebilir Su Yönetimi Çağrı Programı “1003-SUA-YNTM-2016-1 Su Kaynaklarını Etkileyen Faktörler” 1. Aşama
Genel Çerçeve
Günümüzde iklim değişikliği, nüfus artışı, sektörel su kullanımındaki eşitsizlikler vb. pek çok sorun sürdürülebilir su yönetimi hedeflerine ulaşmayı olumsuz etkilemektedir. Su kaynaklarının miktar ve kalitesindeki değişimlerin doğru tahmini ve bu değişimlere ilişkin adaptasyon süreçlerinin sağlıklı bir şekilde planlanması için gerekli yöntem ve süreçlere ilişkin araştırmaların yapılması ülkemiz açısından büyük önem taşımaktadır.
İklim değişikliğinin en önemli sonuçlarından biri hidrolojik çevrimdeki düzensizliklerdir. Daha sıklıkla yaşanmaya başlayan ekstrem durumların doğrudan sonucu olarak, yağış rejimlerinde (çoğunluğu azalma şeklinde gözlenen) düzensizlikler ortaya çıkmakta, sıcaklık değerlerinde ise ani artış ve azalışlar oluşmaktadır. Şiddeti ve süresi artan yağış ve kuraklık olayları gündelik yaşamda pek çok zorluklar ortaya çıkartmakta ve bunlara adaptasyon için daha etkin önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu kapsamda kısa, orta ve uzun vadede ekosistem üzerinde oluşabilecek etkilere uyum (adaptasyon) süreçlerine ve risk yönetimi çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır.
Avrupa Birliği (AB) Mevzuatı’na uyum süreci ve bu süreçte söz konusu olan Su Çerçeve Direktifi (SÇD)’ne uyum çalışmalarında, su kaynaklarının havza ölçeğinde yönetimi benimsenmektedir. Bu kapsamda tehlikeli madde/madde grupları ve metabolitleri ve/veya endokrin bozucuların belirlenmesi, havza ölçeğinde davranışlarının tespiti ve ekotoksikolojik veri eksikliğinin giderilerek etkin kontrol yöntemlerinin geliştirilmesi ülkemiz için öncelikli konular arasında yer almaktadır. Çağrıya konu olan spesifik kirleticilere (Türkiye’ye Özgü Çevresel Kalite Standardı Geliştirme İhtiyacı Bulunan Spesifik Kirleticilerin Listesi) ait ihtiyaç duyulan ekotoksikolojik verilerin eksikliğinin giderilmesi amacıyla 3 trofik seviyede (su piresi, alg ve balık) su ve sedimanda ekotoksikolojik veri eksiklikliğinin ortaya konulması ve giderilmesine yönelik çalışmaların yapılması beklenmektedir.
Sürdürülebilir su yönetimi kapsamında ülkemizin geleceğe yönelik olarak tahmin, karar verme, stratejik öngörü ve yatırım planlaması aşamalarında, karar vericilerin bir araç olarak matematiksel modelleri kullanması, daha hızlı ve sağlıklı karar vermesini sağlamaktadır. Ancak hâlihazırda kullanılan modellerin büyük çoğunluğu, ülkemiz şartlarını yeterince yansıtmayan, yurtdışı kaynaklı ve lisans ücreti verilerek temin edilmektedir. Bunun sonucunda hem karar vericilerin sağlıklı karar vermesi sınırlanmakta hem de iktisadi bir kayıp söz konusu olmaktadır. Bu açıdan ülkemizdeki modelleme altyapısı ve kapasitesinin geliştirilmesi önem arz etmektedir.
Amaç ve Hedefler
Bu çağrı kapsamında,
1) Su havzalarında iklim değişikliğinin neden olacağı potansiyel etkileri dikkate alan sürdürülebilir su yönetimi ilkelerinin uygulanması çağrı hedefleri arasında yer almaktadır.
Havza ölçeğinde farklı sektörlerin göz önünde bulundurulması ve sosyo-ekonomik etkiler de dikkate alınarak iklim değişikliğine uyum ve sürdürülebilir su yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede aşağıdaki başlıklarda araştırmalar yapılması beklenmektedir:
2) Havza ölçekli yaklaşımla, noktasal ve yayılı kaynaklardan ortaya çıkan kirliliğin izlenmesi ve kontrol altına alınması için ülkemiz koşullarına uygun yaklaşımlar geliştirilmesi de çağrı hedefleri arasında yer almaktadır Ülkemiz su kaynaklarını etkileyen yayılı ve noktasal kaynaklı endokrin bozucular, tehlikeli madde/madde grupları ve metabolitlerinin analiz yöntemlerinin geliştirilmesi, bu kirleticilerin havza ölçeğinde belirlenmesi, ekotoksikolojik veri eksikliğinin giderilmesi, alıcı ortam bazlı deşarj standartlarının geliştirilmesi ve kontrolü hedeflenmektedir. Bu hedef kapsamında sunulacak projelerin, Büyük ve Küçük Menderes, Marmara, Gediz, Susurluk, Ergene ve Sakarya Havza ve/veya alt havzalarının birinde veya birkaçında olması beklenmektedir. Bu çerçevede aşağıdaki başlıklarda araştırmalar yapılması beklenmektedir:
3) Bunun yanı sıra su kaynaklarının yönetimine ilişkin ülkemizdeki matematiksel modelleme altyapı ve kapasitesinin geliştirilmesi de çağrının önemli hedefleri arasında yer almaktadır.
Bu kapsamda ülkemiz koşullarına uyumlu, açık kaynak kodlu ve ara yüzlü, havza veya alt havza ölçeğinde uygulanabilir, özgün matematiksel modellerin geliştirilmesi, yazılımların hazırlanması ve test havzalarında uygulanarak doğrulanması gerekmektedir. Bu çerçevede aşağıdaki başlıklarda araştırmalar yapılması beklenmektedir:
Çağrıya Özel Hususlar
Proje başvurularının, yapılan çalışmaların tekrarı niteliğinde olmaması için ülkemizde yürütülmekte olan ve tamamlanmış proje çalışmalarının literatür özetinde yeterince irdelenmiş olması gerekmektedir.
(*) Bilimsel değerlendirme sırasında aynı/yaklaşık puan alan proje önerilerinden belirtilen koşulu sağlayanlara bütçe imkânları da gözetilerek öncelik sağlanacaktır.
İlgili Destek Programı
Bu çağrı konusu kapsamında önerilecek projelere “1003-Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı” kapsamında destek verilecektir.
PROGRAM HAKKINDA
Bu destek programının amacı, Ulusal Bilim Teknoloji ve Yenilik Stratejisi çerçevesinde belirlenecek öncelikli alanlarda sonuç odaklı, izlenebilir hedefleri olan, ilgili bilim/teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten ve yurt içinde yapılan Ar-Ge projelerini desteklemek ve bu projeler arasında eşgüdüm sağlamaktır.
PROJE SÜRESİ
Küçük Ölçekli projelerin süresi en fazla 24 ay,
Orta ve Büyük Ölçekli projelerin süresi en fazla 36 aydır.
PROJE BÜTÇESİ
2016 yılı için, her üç ölçekte ayrı ayrı desteklenecek projeler için destek alt ve üst limitleri (Burs dahil, Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ), Kurum hissesi ve yurtdışı araştırmacı giderleri hariç) aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
Talep edilebilecek toplam makine-teçhizat, hizmet alımı ve burs miktarlarının üst sınırları, çağrı özelinde belirlenerek çağrı duyurularında ilan edilen tutarları aşmamalıdır.
Proje bütçe kalemleri arasında projenin özelliğine bağlı olarak dengeli bir dağılım gözetilir.
Özel sektörün yer aldığı projelerde ilgili özel kuruluşa verilecek makine-teçhizat bedelinin % 50’si TÜBİTAK tarafından karşılanır.
Altyapı oluşturmaya yönelik olan projeler desteklenmez.
Proje yürütücüsü, araştırmacı ve proje danışmanlarına 2015 yılında ödenebilecek PTİ üst limitleri aşağıdaki gibidir:
Orta ve Büyük Ölçekli projelerde alt proje PTİ hesaplamasında ilgili alt projenin süresi dikkate alınır.
Orta ve Büyük Ölçekli projelerde her bir alt proje yürütücüsü ve araştırmacıları aynı PTİ oranlarından faydalanabilirler.
Bu destek programı kapsamında desteklenen Orta ve Büyük Ölçekli projelerde Yurt içi ve/veya yurt dışı bilimsel toplantılara katılım/çalışma ziyareti için verilecek destek miktarı Bilim Kurulunca 1001 – Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında belirlenen limitlerin sırasıyla en fazla 2 ve 3 katı olabilir.
Bu destek programı kapsamında beklenen proje çıktılarının ilgili paydaşlar ile paylaşılmasına yönelik yapılacak toplantı, çalıştay vb. çalışmalar için proje bütçesinde en fazla 30.000 TL’ye kadar ödenek talebinde bulunulabilir.
Kimler Başvurabilir?
A. Proje Yürütücüsü, Araştırmacı (yurt dışı araştırmacı hariç) ve Danışmanlar
Proje ekibinde yer alacak yürütücü, araştırmacı veya danışmanların;
Üniversite personeli olmaları durumunda, doktora/sanatta yeterlik/tıpta uzmanlık derecesine sahip olmaları gerekmektedir. (Bu koşul eğitim ve araştırma hastanelerinde çalışanları da kapsamaktadır.)
Kamu kuruluşları veya özel kuruluşlarda çalışmaları durumunda, en az dört yıllık üniversite lisans eğitimi almış olmaları yeterlidir.
Proje yürütücüsü, projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olmak zorundadır. Özel kuruluşun yer aldığı projelerde (*) proje yürütücüsünün, programın son başvuru tarihinden önce en az altı ay süresince ilgili özel kuruluşta çalışıyor olması gerekir.
Proje yürütücüsü ve araştırmacıların (yurt dışı araştırmacılar hariç) Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet etmeleri gerekir. (Yabancı uyruklu bir kişi Türkiye sınırlarındaki bir kurum/kuruluşta görev yapmak koşulu ile projede yürütücü/araştırmacı olarak görev alabilir)
Proje yürütücüsü zamanın en az %40’ını projeye ayırmak zorundadır.
Orta ve Büyük Ölçekli projeler farklı kurum/kuruluşlarda yürütülen alt projelerden oluşabilir. Bu projelerde alt proje yürütücülerinden biri proje yöneticisi olarak protokolde belirlenir.
Projedeki katkı oranı %10’un altında olan kişiler araştırmacı olarak görev alamazlar.
Orta ve Büyük Ölçekli projelerde özel sektörün katılımı beklenir. Bu konudaki gerekliliğe çağrı duyurusunda ayrıca yer verilir.
Kamu kurumları/kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında olmayan proje personeline 1007-TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı Usul ve Esasları kapsamında belirlenen ücret ödenir.
Herhangi bir kuruluşta çalışmayan emekliler, PTİ almamak şartıyla proje ekibinde araştırmacı veya danışman olarak görev alabilirler. (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun’un 16. maddesinin 2. fıkrasında PTİ ödemelerine ilişkin olarak yer alan ifade gereğince, sadece kamu kurum veya kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında bulunanlara PTİ ödemesi yapılabilmektedir). Emeklilerin, proje yürütücüsü olarak görev alabilmeleri için mutlaka herhangi bir kuruluşta tam zamanlı olarak çalışıyor olmaları gerekmektedir.
Bir projede danışman (***) yer alabilmesi için projenin özel uzmanlık gerektiren konu ya da konularının olması ve bu hususun proje önerisinde gerekçeli olarak belirtilmesi gerekir. Bir projede görev alacak danışman sayısı o projedeki özel uzmanlık gerektiren konu sayısı ile sınırlıdır.
B. Yurt Dışı Araştırmacı
Yurt dışı araştırmacıların projede yer alabilme koşulları ve bu kişilere yapılabilecek ödemelerle ilgili kurallar aşağıda sıralanmıştır:
Desteklenen projelerde, her ziyarette yol dahil 30 gün veya daha uzun sürelerle projede görev almak şartıyla, yurt dışında ikamet eden yabancı/TC uyruklu araştırmacılar, yasal yükümlülükleri projenin yürütüldüğü kuruluşa ait olmak üzere araştırmacı olarak görev alabilirler.
Projede görev alacak yurt dışı araştırmacının, ülkemizdeki araştırmacıların yetkinliğinin sınırlı kaldığı projenin bir bölümünü proje ekibiyle ülkemiz kurumlarında yürütecek ve yönlendirecek nitelikte olması gerekmektedir.
Söz konusu araştırmacıların geliş-gidiş seyahat masrafları ve projede görev aldıkları döneme ait, yurtdışında aldıkları tam zamanlı aylık brüt ücretlerinin %50’si kadarı projeden hizmet alımı olarak karşılanır. Araştırmacının kendi ülkesinde almakta olduğu aylık ücretin % 50’sinin, Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen ”Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı” kapsamında sağlanan en yüksek aylık ücretin altında olması durumunda, Konuk Bilim İnsanı Destekleme programı kapsamında sağlanan en yüksek aylık ücret esas alınır.
Bu şekilde gelecek olan araştırmacılar TÜBİTAK tarafından desteklenen birden fazla projede görev alabilir ancak bir projeden ücret alabilirler. Bir projede görev alacak yurtdışı araştırmacının sayısı bir kişi ile sınırlıdır.
Söz konusu araştırmacılara yapılacak ödemeler, programın destek limitinin dışında tutulur.
C. Bursiyerler:
Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında lisans* ve lisansüstü (Yüksek Lisans ve Doktora) eğitimlerine devam etmekte olan “öğrenciler” veya öğrenci statüsündeki “Araştırma Görevlileri” ile doktora sonrası araştırmacılar** bursiyer olarak proje ekibinde yer alabilirler.
BİDEB’den tam burs alan Lisansüstü ve Doktora Sonrası Bursiyerler için projeden de ek burs ödemesi yapılabilir. BİDEB bursu ve projeden yapılacak ek burs ödemesinin toplamı, belirlenen aylık burs limitlerini aşamaz. BİDEB’den kısmi burs alanlara projeden ayrıca burs ödemesi yapılmaz. TÜBİTAK’ın desteklediği herhangi bir projeden burs alanlar ise, ikinci bir projede bursiyer olarak görev alamazlar.
(*) Lisans bursiyerlerinde aranan koşullar:
(**) Doktora Sonrası Araştırmacı bursiyerlerinde aranan koşullar:
Kimler Proje Yürütücüsü Olamaz?
Rektör, Rektör Yardımcısı, Başhekim, Başhekim Yardımcısı, Hastane Yöneticisi, Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı; başvuru sırasında görevlerinin devam etmesi durumunda proje yürütücüsü olarak, TÜBİTAK’ta görevli olan Grup Yürütme Komitesi ve Danışma Kurulu üyeleri ise; başvuru sırasında görevlerinin devam etmesi durumunda, proje yürütücüsü veya danışman olarak görev alamaz, ancak en fazla 2 projede araştırmacı olarak görev alabilirler. Çağrı Programı Danışma Kurulu (ÇPDK) üyeleri, başvuru sırasında görevlerinin devam etmesi durumunda, görevli oldukları çağrı programı kapsamındaki projelerde herhangi bir görev alamazlar ancak, diğer destek programları ve ÇPDK üyesi olarak görev almadıkları çağrı programları kapsamındaki projelerde görev alabilirler.
Projede Görev Alma Limitleri
A. Proje yürütücüsü olmaya engel idari görevi olmayan bir bilim insanı; aynı anda en fazla, TÜBİTAK destekli (*) üç projede yürütücü veya altı projede araştırmacı veya bir projede yürütücü dört projede araştırmacı veya iki projede yürütücü iki projede araştırmacı olarak görev alabilir (**). Ancak, bu destek programı kapsamında aynı anda en fazla bir projede yürütücü ve iki projede araştırmacı olarak görev alınabilir. Danışmanlık görevleri, projede görev alma limitleri dışında tutulur.
B. HORIZON 2020 kapsamında proje başvurusu yapmış ve eşik değeri geçmiş olan araştırmacılar, yukarıda belirtilen proje yürütücülüğü limitlerine ilave olarak 1001/1003 programlarından herhangi birinde bir proje yürütücüsü daha olabilirler.
(*) Hızlı destek ve Uluslararası projelerdeki görevler kapsam dışında tutulmaktadır.
(**) Sonuç raporu henüz kabul edilmemiş ya da öneri olarak sunulmuş projelerdeki görevler de limitler içerisinde işlem görmektedir.
(***) Danışman: Projenin özel uzmanlık gerektiren tali konularından birinde bilgisinden yararlanılan araştırmacı veya uzman.
Çağrı Takvimi
Aşama | Çevrimiçi Başvuru Sistemi Kapanış Tarihi | Elektronik Başvuru Çıktısının Gönderilmesi İçin Son Tarih* |
Birinci Aşama | 01.04.2016 17:30 | 08.04.2016 17:30 |
İkinci Aşama | 17.06.2016 17:30 | 01.07.2016 17:30 |
* Elektronik başvuru çıktısının ıslak imzalı nüshasının belirtilen tarih ve saate kadar Tübitak’a ulaştırılması gerekmektedir.
Birinci aşamada;
Proje önerisi birinci aşama başvuru formu ve gerekli diğer belgeler Araştırma Destek Programları Başkanlığı tarafından ön incelemeden (*) geçirilir.
Belirtilen şartlara ve formata uygun olan proje önerileri ÇPDK’ya iletilir. ÇPDK (Çağrı Programı Danışma Kurulu) tarafından yapılan ön değerlendirme sonucunda ikinci aşamaya alınacak proje önerileri belirlenir.
İlgili Grup tarafından öneri sahiplerinden, projelerin ikinci aşama başvuru formunu hazırlamaları ve belirlenen tarihe kadar göndermeleri istenir.
İkinci aşamada;
Bu aşamaya girmeye hak kazanan proje sahipleri ikinci aşama proje önerisi başvuru formunu doldurarak önceden belirlenen ve duyurusu yapılan süre içerisinde başvurusunu yapar. Ayrıca belirlenen tarihlerde gerekli formlar ve ek belgeler ARDEB’e iletilir.
ARDEB tarafından ön inceleme yapılır ve ilgili Gruba iletilir (*).
Proje önerileri gerektiğinde ÇPDK’nın görüşü alınarak ilgili Grup tarafından oluşturulan panellerde değerlendirilir.
Proje önerileri panellerden aldıkları puanlara göre listelenerek, GYK puanları/görüşleri ile birlikte Başkanlığa sunulur. Kesinleşen karar, gerekçesiyle birlikte yürütücüsü/yöneticisine bildirilir.
Desteklenmesine karar verilen projeler TÜBİTAK internet sayfasından ilan edilir.
İzleme Süreci
Projenin, ilgili esaslar ve TÜBİTAK mevzuatına uygun olarak, belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda yürütülüp yürütülmediği; proje yürütücüsü/yöneticisi tarafından hazırlanan gelişme raporları ile izlenir. Gerektiğinde TÜBİTAK tarafından yerinde inceleme yapılabilir.
Gelişme raporu dönemleri altı aydan az ve bir yıldan çok olmamak üzere sözleşmede belirlenir. Gelişme raporları ve sonuç raporu proje yürütücüsü/yöneticisi tarafından sözleşmede belirtilen süreler içerisinde TÜBİTAK’a gönderilir.
TÜBİTAK, gerekli gördüğünde projenin gelişimini bilimsel, teknik, idari ve mali açılardan incelemek, denetlemek ve değerlendirmek üzere, belirleyeceği kişileri proje izleyicisi olarak görevlendirebilir.
Fikrî ve sınaî mülkiyet hakları
Bu destek programı kapsamında desteklenen projelerde, “Proje Teşvik ve Destekleme Esaslarına İlişkin Yönetmelik Uyarınca Desteklenen Projelerde Uygulanacak Fikri Haklar Esasları” hükümleri uygulanır. Özel Kuruluşun yer aldığı projelerde fikri hak sahipliği, ilgili özel kuruluşun proje ekibinde yer alan personelinin fikri hak sahipliğine ilişkin oranları nispetinde tüzel kişiliğe ait olur.
Ancak, bu destek programı kapsamındaki projelerin farklı kurum ve kuruluşlar ile ortaklaşa desteklenmesi halinde, anılan kurum ve kuruluşlarla imzalanacak işbirliği protokollerinde yer alacak hükümler uygulanır.
(*) Belirlenen kriterlere uygun olarak hazırlanmayan, bu kriterlerden herhangi birini sağlamayan proje önerileri bilimsel değerlendirmeye alınmadan iade edilir.
Ek Belgelere Referanslar
İrtibat Bilgileri
Dr. Aylin Met
Tel 0312 4685300-2432
e-posta aylin.seyidoglu@tubitak.gov.tr
Berrak Dikmeoğlu
Tel 0312 4685300-4719
e-posta berrak.dikmeoglu@tubitak.gov.tr