Orta Vadeli Program ve Bölgemize etkisi
Büyüme hızında düşmenin yaşandığı, enflasyon tahmininin ise yüzde 9,4’e yükseltildiği dönemde; Türkiye ekonomisinin daha yenilikçi ve rekabetçi bir zeminde 2023 hedeflerine ulaşması için gerekli adımları içeren Başbakan Yardımcımız Sayın Ali Babacan tarafından kamuoyuna açıklanan Orta Vadeli Program Türkiye’nin potansiyel büyümesine ve ekonominin canlanmasına katkı sağlayacaktır.
Hükümetin 2015–2017 dönemini kapsayan Orta Vadeli Programı açıklaması büyüme hızında düşmenin yaşandığı bir dönemde, ekonomik politikalara ilişkin belirsizliği kısa sürede ortadan kaldırarak üretim sektörlerinin, dış piyasaların, tüketicilerin ve yatırımcıların güvenini tesis ederek ekonominin canlanmasına katkı sağlayacak önemli bir çalışmadır.
Programda AR-GE’ye dayalı yenilikçi sektörlerin gelişmesinin temel esas olduğu katma değerli üretim gerçeğine sağlam ve sağlıklı şekilde geçiş yapmamız gerektiği ciddi bir şekilde vurgulanıyor. İlaveten,ülkemizin ve bölgemizin önemli sektörlerinden olan inşaat sektörünün; kentsel dönüşüm çalışmalarında sosyal gereksinimlere uygun, ileri teknoloji kullanan ve uluslararası kurallarla uyumlu, çevreye duyarlı, katma değeri, döviz girdisi ve istihdamı yüksek ve bu doğrultuda hizmet kalitesi, beşeri ve fiziki sermayesi gelişmiş bir sektör yapısına kavuşturulması için çalışmalar yapılmasından bahsediliyor. Ekonomideki üç önemli yapısal sorun alanı olarak enflasyon, cari açık ve büyümeye odaklanılmış olması çok önemli.
Özel sektörün ufkunu açması için ar-ge ve yenilikçiliğe dayalı üretim artışına odaklanan programda; özel sektör Ar-Ge çalışmalarının teşvik edilmesi ilaveten uluslararası firmaların Ar-Ge yatırım ve faaliyetlerini Türkiye’de gerçekleştirmesi de önemsenmektedir. Mevcut durumda Ar-Ge harcamalarının %46,8’inin özel sektör eliyle gerçekleştirildiği görülmektedir. Bu oran Almanya’da %65,6, ABD’de %61,6, Japonya’da %76,5 seviyesindedir. Dünya Ekonomik Forumu’nun hazırlamış olduğu “Küresel Rekabet Raporu 2013-2014” çalışmasında 148 ülkenin değerlendirildiği rekabetçilik gücü sıralamasında ise Türkiye’nin 44. Sırada yer aldığı görülmektedir. Küresel rekabet için başta özel sektör olmak üzere Ar-Ge çalışmaları ve harcamalarının artırılmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Ulusal hedeflerimiz de bu yöndedir. 2014-2018 yıllarını kapsayan Onuncu Kalkınma Planı’nda, Ar-Ge harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya oranının 2018 yılında %1,8’e ulaşması ve Ar-Ge harcamalarında özel sektörün payının %60’a çıkartılması hedeflenmektedir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2023 yılında bu oranın %3 seviyelerine ulaşmasını ve Ar-Ge harcamalarında özel sektörün payının %67 düzeyine çıkartılmasını hedeflemektedir.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’mızın Haziran ayında gerçekleştirdiği düzenlemeyle Ar-Ge merkezlerinin kurulabilmesi için zorunlu olan araştırmacı sayısı 50’den 30’a düşürülmüş ve bu durum özel sektörün Ar-Ge merkezi kurma konusundaki motivasyonunu artırmıştır. Türkiye’de Eylül 2014 başı itibariyle, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belgelendirilmiş özel sektöre ait 163 Ar-Ge merkezi bulunmaktadır. Bölgemizde ise, Kocaeli’de 22, Sakarya’da 3, Bolu ve Yalova illerinde 1’er olmak üzere toplam 29 Ar-Ge merkezi bulunmaktadır. Kocaeli, –Bursa’yla birlikte- İstanbul’dan sonra en fazla Ar-Ge merkezi bulunan il olma niteliğine sahiptir. Bölgemizdeki Özel Sektör Ar-Ge merkezlerinde 2.959 personel bulunmaktadır
Orta Vadeli programı bu açıdan değerlendirdiğimizde, bölgemiz çok şanslı bölgedir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’mızdan edindiğimiz verilere göre Haziran 2014 tarihi itibariyle Türkiye’de yer alan özel sektör Ar-Ge merkezlerinde 19.226’sı Ar-Ge personeli (15.009 Araştırmacı, 4.217 Teknisyen) ve 1.160’ı destek personel olmak üzere toplam 20.725 personel bulunmaktadır. Bölgemizdeki Ar-Ge merkezlerinde ise, Kocaeli’de 2.044, Sakarya’da 640, Düzce’de 147, Bolu’da 67, Yalova’da 59 olmak üzere toplam 2.959 personel görev yapmakta olup, 2717’si Ar-Ge personeli (1.735 Araştırmacı, 982 Teknisyen) olarak çalışmaktadır. Doğu Marmara Bölgesi özel sektör Ar-Ge merkezlerinde, Türkiye özel sektör Ar-Ge merkezleri toplam personelinin %14,25’i faaliyet göstermektedir.”
Özel Sektör Ar-Ge Merkezlerinde Tamamlanan Projelerin %39’u Bölgemizde Tamamlanmıştır
Doğu Marmara Bölgesi’nde yer alan Ar-Ge merkezlerimizde 2008 yılından Haziran 2014 tarihine kadar Kocaeli’de 768, Sakarya’da 246, Düzce’de 74, Bolu’da 43, Yalova’da 339 olmak üzere toplam 1.170 proje başarıyla tamamlanmış olup, halen 566 projenin üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Kuruluşlarından bu yana Türkiye özel sektör Ar-Ge merkezleri toplamında 3.001 tamamlanan ve 3.927 üzerinde çalışmaları devam eden proje bulunmaktadır. Türkiye özel sektör Ar-Ge merkezleri genelinde tamamlanan projelerin yaklaşık %39’unun Bölgemizde yer alan Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildiği görülmektedir. Bölgemizdeki Ar-Ge merkezleri eliyle tamamlanan projelerin ise yaklaşık %66’sı Kocaeli ilinde yer alan Ar-Ge merkezleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Özel sektör Ar-Ge merkezlerinin sektörel dağılımları incelendiğinde öncül sektörün, Türkiye toplamının %26’sını (42 adet) ve Doğu Marmara toplamının %35’ini (10 adet) oluşturan otomotiv san sanayi sektörünün olduğu görülmektedir.
Orta Vadeli Program kapsamında Ar-Ge merkezi kurulmasının büyük ölçekli firmalar arasında yaygınlaştırılması ve nitelikli Ar-Ge personelinin bölgede tutulması için özel sektör ve üniversitelerin işbirliği faaliyetlerinde bulunması bölgenin geleceğine yön verecektir. Bu çerçevede, Orta Vadeli Plan uygulama dönemde Ar-Ge merkezlerinin yaygınlaştırılmasına ilişkin çalışmalar ve buralarda geliştirilen projelerin artırılmasına yönelik faaliyetlerin geliştirilmesi kritik öneme sahiptir.
Sağlıklı ve mutlu günler dileğiyle,
Erkan AYAN, İşletmeci, Yük.Lis.,www.erkanayan.net
